Zarządzanie następstwami
andropauzy poprzez odżywianie

Uderzenia gorąca, zaburzenia snu, utrata masy mięśniowej a przy tym wzrost tkanki tłuszczowej na brzuchu, zaburzenia apetytu i nastroju, obniżone libido... Objawy te, zwykle kojarzone z menopauzą u kobiet, pojawiają się również u mężczyzn w okresie andropauzy. W jaki sposób dieta i styl życia mogą wspierać te zmiany hormonalne?

Męskie hormony przyczyną kłopotów!

Wśród hormonów płciowych niewątpliwie najbardziej znany jest testosteron, który odpowiada za „męskie” cechy jednostki. Pełni kluczowe funkcje w rozwoju narządów płciowych, produkcji spermy, libido, tworzeniu tkanek, takich jak mięśnie i kości, owłosienia czy barwy głosu. Zwiększa również podstawowy metabolizm i bierze udział w metabolizmie węglowodanów i lipidów.

Czynniki wpływające na spadek poziomu hormonów u mężczyzn

Wahania hormonalne utrzymują się przez całe życie.

Obecność testosteronu w organizmie zależy przede wszystkim od produkcji hormonów FSH, LH i prolaktyny przez przysadkę mózgową, niewielki gruczoł umiejscowiony poniżej mózgu. Każdy z tych hormonów ma swoją własną funkcję w organizmie mężczyzny:

•  Hormon luteinizujący (LH) powoduje wydzielanie męskich hormonów przez komórki Leydiga w tkance śródmiąższowej jąder.
•  FSH aktywuje spermatogenezę poprzez stymulację komórek Sertoliego.

Wraz z wiekiem dochodzi do osłabienia funkcji jąder i przysadki mózgowej, co w naturalny sposób prowadzi do spadku poziomu testosteronu. Ponadto wzrasta poziom białka transportującego testosteron (SHBG), które wiąże się z testosteronem i zakłóca jego działanie.

Oprócz andropauzy wynikającej z naturalnego procesu starzenia się, istnieje wiele innych przyczyn spadku aktywnego testosteronu w każdym wieku: nadwaga, nadmierne spożycie alkoholu, siedzący tryb życia, niektóre schorzenia, stres itp.

Menopauza i andropauza: bardzo podobne objawy!

Są one liczne, czasami bardzo łagodne, a czasami upośledzające niektóre obszary życia.

Są one jednak podobne do tych odczuwanych przez kobiety:

• brak energii
• uderzenia gorąca, obfite pocenie się, nocne poty
• utrata masy mięśniowej na rzecz tkanki tłuszczowej
• spadek siły, mniejsza wytrzymałość na wysiłek fizyczny
• zwiększenie obwodu talii
• sucha skóra, zmniejszony wzrost włosów
• kruchość kości
• zaburzenia rytmu snu/czuwania, bezdech senny
• zaburzenia erekcji
• wypadanie włosów
• zmniejszona zdolność koncentracji i pracy, zmęczenie poznawcze, utrata pamięci
• Ponieważ testosteron jest neuroaktywnym hormonem steroidowym, niedobór androgenów może również zmienić profil emocjonalny (zwiększona nerwowość).

Jaki jest przeciętny wiek wystąpienia andropauzy?

Proces starzenia jest nieodłącznym elementem życia. Każdy mężczyzna i każda kobieta doświadczają w pewnym wieku istotnych zmian hormonalnych. Podczas gdy u kobiet początek menopauzy występuje zwykle między 45. a 55. rokiem życia, u mężczyzn objawy kliniczne andropauzy pojawiają się średnio około 65. roku życia. Jednak u niektórych andropauza może wystąpić wcześniej.

Andropauza i menopauza przebiegają niemal identycznie i raczej stopniowo, bo powoli spada produkcja hormonów płciowych. U mężczyzn proces ten rozpoczyna się zwykle około 40. roku życia, choc objawy pojawiają się później i trwa średnio 7,5 roku.

W jakim wieku mężczyzna może doświadczyć spadku libido ?

Wszystko zależy od poziomu hormonów i stanu psychicznego, ale wielu mężczyzn zauważa spadek libido i aktywności seksualnej od czterdziestego roku życia. Jest to często spowodowane zwiększonym stresem, licznymi obowiązkami, zmęczeniem, nadwagą lub problemami metabolicznymi.

Jak wyleczyć andropauzę?

Nie ma możliwości wyleczenia andropauzy, ponieważ nie jest to choroba, a naturalny proces starzenia się. Złe nawyki związane ze stylem życia mogą przyspieszyć ten proces lub zwiększyć jego skutki. Konsultacja ze specjalistą ds. zdrowia może pomóc w podsumowaniu i dostosowaniu stylu życia w celu odzyskania dobrego samopoczucia.

Jak postawić diagnozę?

Dla niektórych specjalistów „andropauza” jest określeniem błędnym. Zamiast tego powinniśmy mówić o niedoborze androgenów związanym z wiekiem (ARAD), ponieważ objawy ARAD są zróżnicowane i pojawiają się stopniowo. Do postawienia diagnozy można jednak wykorzystać prosty test znany jako kwestionariusz ADAM. Poziomy hormonów (LH, FSH i prolaktyny) mogą potwierdzić lub obalić status hormonalny w danym momencie, podobnie jak wcześniejsze badanie prostaty.

Jak można przeciwdziałać skutkom andropauzy?

Rola diety w niedoborze androgenów związanym z wiekiem

Żywność dostarcza organizmowi potrzebnych składników odżywczych, niezależnie od wieku, stanu zdrowia i konkretnych problemów. Zdrowa dieta jest najlepszym sposobem na opóźnienie efektów starzenia się komórek i zmniejszenie czynników ryzyka:

•  Kontrola masy ciała: priorytetowe traktowanie świeżych warzyw i owoców, gotowanie na parze, rozsądne spożywanie tłustych i słodkich produktów itp.
•  Ryzyko utraty masy mięśniowej: pokarmy bogate w białko, takie jak podroby, mięso i ryby.
•  Zdrowie kości:
• pokarmy bogate w wapń: najlepiej produkty z mleka koziego lub owczego, rośliny strączkowe, nasiona oleiste, orzechy, zielone warzywa liściaste.
• pokarmy bogate w witaminę D3: olej z wątroby dorsza, tłuste ryby, żółtko jaja, pełnoziarniste produkty zbożowe, wątroba, produkty mleczne, najlepiej mleko kozie lub owcze.
• pokarmy bogate w witaminę K: niektóre twarde sery (edamski, ementalski), surowe żółtko jaja, wieprzowina, kiszona kapusta, produkty mleczne, najlepiej mleko kozie lub owcze.
• Zdrowie komórek: witaminy C i E, cynk i selen pomagają w ochronie komórki przed stresem oksydacyjnym.
• pokarmy bogate w prekursor witaminy A (prowitaminę A): owoce o czerwonym i żółtym miąższu.
• pokarmy bogate w witaminę A: wyłącznie pochodzenia zwierzęcego, w tym olej z wątroby dorsza, masło, wątroba, sery, surowe żółtko jaja.
• pokarmy bogate w witaminę E: olej słonecznikowy, kiełki pszenicy, migdały, pomidory, kiwi, kapusta i zielone warzywa liściaste.
• pokarmy bogate w cynk: pestki dyni, pełnoziarniste produkty zbożowe, owoce morza, kakao.
• pokarmy bogate w selen: owoce morza, w tym wodorosty, suszone grzyby, jaja, brokuły.
• Zdrowie układu sercowo naczyniowego: oleje z pierwszego tłoczenia na zimno (omega 3, omega 6, omega 9, witamina E).
• Zdrowie ogólne: alkohol nasila objawy andropauzy poprzez zmniejszenie produkcji dodatkowego testosteronu. Dlatego zaleca się znaczne ograniczenie spożycia alkoholu. To samo dotyczy palenia papierosów.

Rośliny łagodzące objawy starzenia się prostaty

Leki ziołowe i suplementy diety zawierają interesujące składniki aktywne, które pomagają w łagodzeniu objawów andropauzy:

• Wierzbownica, wieloletnia roślina leśna, pomaga w prawidłowym funkcjonowaniu prostaty i wspomaga komfort oddawania moczu u mężczyzn.
• Palma florydzka (serenoa repens) pomaga utrzymać prawidłowe funkcjonowanie układu moczowego.
• Szafran pomaga przywrócić libido i wspomaga erekcję.

Proste, przynoszące korzyści praktyki

Joga, Qi gong, relaksacja, koherencja serca lub sofrologia... techniki radzenia sobie ze stresem poprzez relaksację lub oddychanie zostały uznane za przydatne w stresujących sytuacjach. Jednak zarówno dobre samopoczucie, jak i samoocena mogą być zaburzone przez dolegliwości związane z wiekiem. Regularne uprawianie sportu ma pozytywny wpływ na kapitał kostno stawowy i zdrowie układu sercowo naczyniowego. Nie ma więc potrzeby pozbawiania się zajęć rekreacyjnych, które uspokajają, relaksują i poprawiają samoocenę.